ΌΤΑΝ Η ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ ΦΛΕΓΕΤΑΙ, Η ΕΛΛΑΔΑ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΚΟΙΜΑΤΑΙ ΗΣΥΧΗ
Η σφοδρότερη αεροπορική επίθεση των τελευταίων δεκαετιών στη Μέση Ανατολή ξεκίνησε τα ξημερώματα της Παρασκευής 13 Ιουνίου 2025.
Σχεδόν 200 ισραηλινά μαχητικά αεροσκάφη και κύματα επιθετικών drones εκτέλεσαν συντονισμένες επιθέσεις σε πάνω από 100 στόχους εντός του Ιράν.
Ήταν η στιγμή που ένα επίμονα επαναλαμβανόμενο σενάριο –η ισραηλινή επίθεση στα πυρηνικά του Ιράν– μετατράπηκε σε εφιαλτική πραγματικότητα.
Το μέγεθος της επιχείρησης δεν άφησε περιθώρια παρερμηνειών. Η επίθεση δεν περιορίστηκε σε υποδομές, αλλά εστίασε στην “αποκεφαλιστική στρατηγική”: ο αρχηγός των Φρουρών της Επανάστασης, ο επικεφαλής της στρατιωτικής διοίκησης του Ιράν και ανώτατα πολιτικά στελέχη του καθεστώτος της Τεχεράνης βρέθηκαν στη λίστα εξόντωσης.
Παράλληλα, η αποκάλυψη για εγκατεστημένα ισραηλινά drones εντός ιρανικού εδάφους, προετοιμασμένα από τη Mossad και ενεργοποιημένα ταυτόχρονα με την επίθεση, καταδεικνύει τον βαθμό της διείσδυσης του ισραηλινού μηχανισμού πληροφοριών.
Ο πόλεμος των σκιών πέρασε επίσημα στο φως, και το Ισραήλ ανέλαβε την πολιτική ευθύνη μιας ενέργειας που αλλάζει τα γεωπολιτικά δεδομένα.
Το Ισραήλ προειδοποιούσε εδώ και χρόνια ότι δεν θα επιτρέψει την απόκτηση πυρηνικού οπλοστασίου από το Ιράν. Ο “κόκκινος συναγερμός” ενεργοποιήθηκε επανειλημμένα σε συνεδριάσεις του ΟΗΕ, σε διαβουλεύσεις με τις ΗΠΑ, σε επαφές με κράτη του Κόλπου.
Η έννοια της “προληπτικής άμυνας” είχε ήδη δοκιμαστεί στο παρελθόν: στον πόλεμο των Έξι Ημερών το 1967, στο Ιράκ το 1981 (επιχείρηση Osirak), στη Συρία το 2007 (επιχείρηση Orchard). Όμως το Ιράν δεν είναι ούτε Συρία ούτε Ιράκ: είναι ένα κράτος με τεράστιο στρατηγικό βάθος, βαλλιστικά οπλοστάσια και εν εξελίξει πυρηνικό πρόγραμμα.
Το Ισραήλ ακολούθησε για άλλη μια φορά το δόγμα του Ben-Gurion: “όταν έχεις απειλή, τη χτυπάς πριν γεννηθεί πλήρως”. Μόνο που αυτή τη φορά η απειλή δεν ήταν στα σπάργανα· ήταν ένα ολόκληρο σύστημα που λειτουργεί για δεκαετίες.
Η μεγάλη ερώτηση είναι πώς θα αντιδράσει το Ιράν. Η Τεχεράνη, με πληθυσμό 90 εκατομμυρίων, βαριά στρατιωτικοποιημένη οικονομία και διεθνές δίκτυο συμμάχων (Hezbollah, Χούθι, σιιτικοί παραστρατιωτικοί στο Ιράκ και τη Συρία), δεν θα δεχθεί εύκολα τον ρόλο του παθητικού θύματος.
Αναλυτές εκτιμούν ότι ενδέχεται να ακολουθήσει αντίποινα μέσω πληρεξουσίων (proxy retaliation) ή κυβερνοεπιθέσεις κατά ισραηλινών ή δυτικών υποδομών. Σε κάθε περίπτωση, ο φόβος ενός γενικευμένου πολέμου στη Μέση Ανατολή είναι πλέον ορατός – και με δυνητικά παγκόσμιες επιπτώσεις.
Η επίθεση αιφνιδίασε τις παγκόσμιες δυνάμεις. Παρά τις σχέσεις ΗΠΑ–Ισραήλ, η Ουάσινγκτον τήρησε επιφυλακτική στάση, φοβούμενη νέα ανάφλεξη που θα εμπλέξει τις ΗΠΑ σε ανεπιθύμητη εμπλοκή.
Η Ρωσία, σύμμαχος του Ιράν και παρούσα στη Συρία, βρίσκεται σε σταυροδρόμι: δεν θέλει μετωπική ρήξη με το Ισραήλ, αλλά δεν μπορεί να μείνει αμέτοχη αν κλιμακωθεί η κρίση. Η Κίνα, που διατηρεί στρατηγικές συμφωνίες με το Ιράν, ανησυχεί περισσότερο για την ενεργειακή ασφάλεια και τη σταθερότητα των αγορών.
Και η Ελλάδα; Τα 10 κρίσιμα ερωτήματα που πρέπει να τεθούν τώρα
Μέσα σε αυτό το επικίνδυνο διεθνές σκηνικό, η Ελλάδα δεν μπορεί να παραμείνει θεατής. Η ισραηλινή επίθεση αποκαλύπτει τις πραγματικές διαστάσεις του σύγχρονου πολέμου: υβριδικός, προληπτικός, τεχνολογικός και καθοριστικά αιφνιδιαστικός. Από αυτό προκύπτουν 10 στρατηγικά ερωτήματα, που αφορούν άμεσα την ελληνική ασφάλεια, εθνική στρατηγική και ετοιμότητα:
1. Μπορεί να συμβεί κάτι παρόμοιο στο Αιγαίο;
Η επίθεση στο Ιράν είναι υπενθύμιση ότι καμία χώρα δεν είναι “μακριά” από τον πόλεμο, ειδικά όταν υπάρχουν υψηλής έντασης αντιπαραθέσεις, όπως αυτές στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
2. Είναι η Ελλάδα στρατηγικά επαρκής ή ευάλωτη;
Έχει η Ελλάδα επαρκή αεράμυνα, κυβερνοπροστασία, αποτρεπτική ισχύ, πραγματικές διαθεσιμότητες σε κρίσιμα οπλικά συστήματα και ρεαλιστικά σενάρια αντίδρασης; Ή παραμένουμε εγκλωβισμένοι σε εφησυχασμό, “ασκήσεις επί χάρτου” και PR στρατηγικής;
3. Λειτουργούν τα οπλικά μας συστήματα;
Τα Rafale, οι Belharra, τα Patriot και τα Leopard δεν αρκούν εάν η συντήρηση, η εκπαίδευση και η ετοιμότητα δεν συμβαδίζουν. Πόσα από τα οπλικά μας συστήματα είναι σε πραγματική διαθεσιμότητα;
4. Έχουμε σχέδιο για κυβερνοπόλεμο και drones;
Η χρήση drones από τη Mossad εντός του Ιράν δείχνει το μέλλον του πολέμου. Έχουμε αναπτύξει επαρκώς εγχώρια αμυντική τεχνολογία, drones, αντιαεροπορική προστασία χαμηλού ύψους και στρατηγική κυβερνοασφάλειας;
5. Υπάρχει εθνική στρατηγική ή μόνο αποσπασματικές επιλογές;
Η στρατιωτική ισχύς πρέπει να συνοδεύεται από εθνική στρατηγική, όχι αποσπασματικές αντιδράσεις ή δηλώσεις εφησυχασμού. Ποιο είναι το ενιαίο δόγμα άμυνας και αποτροπής της Ελλάδας απέναντι σε απειλές τύπου “ξαφνικής νύχτας”;
6. Μήπως υπερεκτιμούμε τις συμμαχίες μας;
Πόσο πραγματικά μπορεί η Ε.Ε. ή το ΝΑΤΟ να εγγυηθούν ασφάλεια σε μια κρίση τύπου Ισραήλ–Ιράν; Η ελληνική στρατηγική πρέπει να βασίζεται σε αυτάρκεια, όχι σε φαντασιώσεις περί “ευρωπαϊκής προστασίας”.
7. Τι διδασκόμαστε από την Τουρκία;
Η Τουρκία ανέπτυξε αμυντική βιομηχανία με συνέπεια, παρά τις οικονομικές κρίσεις. Πού βρίσκεται η ελληνική αμυντική βιομηχανία σήμερα; Και γιατί αντιμετωπίζεται ως “επιδοτούμενο βαρίδι” αντί για στρατηγικό εργαλείο;
8. Έχουμε διπλωματική ευφυΐα ή απώλειες;
Η περίπτωση Χαφτάρ είναι χαρακτηριστική. Χάσαμε έναν θεωρητικά φιλέλληνα συνομιλητή στη Λιβύη. Μήπως δεν δώσαμε τη δέουσα σημασία; Μήπως υποτιμήσαμε τον τουρκικό επεκτατισμό και την ευελιξία του Ερντογάν στη Βόρεια Αφρική;
9. Υπάρχει εθνική κουλτούρα στρατηγικής ετοιμότητας;
Είναι στρατηγικά εκπαιδευμένοι οι Έλληνες στρατιωτικοί για πραγματικά σενάρια πολέμου ή έχουμε ακόμη λογικές τύπου “κανιβαλισμού” για ανταλλακτικά και “καλοστημένων παρελάσεων”;
10. Μπορούμε να παραδεχτούμε τις αδυναμίες μας;
Το Ισραήλ αιφνιδιάστηκε το 1973 (Γιομ Κιπούρ) και ξανά το 2023 (Χαμάς). Εμείς είμαστε επαρκώς ειλικρινείς με τον εαυτό μας για να αναγνωρίσουμε τρωτά σημεία, ελλείψεις και κενά, προτού είναι αργά;
Η ισραηλινή επίθεση στο Ιράν ανοίγει έναν νέο γεωπολιτικό κύκλο αστάθειας. Δεν είναι απλώς θέμα Μέσης Ανατολής· είναι ζήτημα ανατροπής βεβαιοτήτων στον σύγχρονο κόσμο. Και για την Ελλάδα, είναι ώρα να φύγουμε από τον εφησυχασμό και να περάσουμε στη στρατηγική αυτογνωσία.
Σε μια εποχή που οι συμμαχίες είναι ευμετάβλητες, οι τεχνολογίες καθορίζουν την ισχύ και οι απειλές προέρχονται από το “πουθενά”, το ζητούμενο για την Ελλάδα είναι όχι η υπεραισιοδοξία, αλλά η πραγματική εθνική προετοιμασία.
Η αναβίωση της Pax Americana με τοπικούς αντιπροσώπους
Η αμερικανική εξωτερική πολιτική δείχνει να υιοθετεί μια νέα Γιάλτα με στρατηγικούς αντιπροσώπους. Το Ισραήλ αναδεικνύεται ως κεντρικός ρυθμιστής του μετα-πολεμικού χάρτη στη Μέση Ανατολή. Η Συρία είναι υπό καθεστώς μόνιμης εξάρτησης και πολυδιάσπασης. Η Παλαιστίνη έχει διαλυθεί σε επίπεδο πολιτικής ηγεσίας και υποδομών. Ο Λίβανος βρίσκεται σε αποσταθεροποίηση. Και τώρα, το Ιράν εισέρχεται στην τροχιά πλήρους αποδυνάμωσης.
Στον ορίζοντα, αναδύεται το κουρδικό ζήτημα ως επόμενο βήμα της γεωπολιτικής επένδυσης των ΗΠΑ, με τον Ταγίπ Ερντογάν να παίζει πλέον το ρόλο του διαπραγματευτή-εταίρου, διεκδικώντας “ανταλλάγματα” σε Συρία, Λιβύη, ακόμα και στο Αιγαίο, για να μη φανεί στο εσωτερικό του αδύναμος. Το τουρκο-λιβυκό μνημόνιο, οι κινήσεις στη Μεσόγειο και οι τουρκικές απαιτήσεις για αποστρατιωτικοποίηση ελληνικών νησιών αποκτούν νέα βαρύτητα στο πλαίσιο αυτών των ευρύτερων ανταλλαγών.
Μέσα σε αυτή την ευμετάβλητη πραγματικότητα, η σιωπή της Ελλάδας είναι εκκωφαντική. Η επίθεση στο Ιράν –ανεξαρτήτως του κατά πόσο θεωρείται δικαιολογημένη ή όχι– συνιστά μετατόπιση στρατηγικών ορίων που επηρεάζουν όλο το περιφερειακό σύστημα ασφάλειας. Και η Αθήνα, για άλλη μια φορά, αντιμετωπίζει την παγκόσμια κρίση ως εσωτερική είδηση, όχι ως αφετηρία για εθνική αναθεώρηση πολιτικής.
Στο παρελθόν, η ελληνική πολιτική σκηνή στήριξε την άμυνα της χώρας σε εξοπλισμούς υψηλής τεχνολογίας – ορθά. Όμως εξίσου κρίσιμη είναι η ετοιμότητα δομών, η συντήρηση των συστημάτων, η επαρκής εκπαίδευση του προσωπικού και η σαφής στρατηγική ιεράρχηση απειλών.
Ο ρεαλισμός του Θουκυδίδη, χωρίς αυταπάτες
Ο Θουκυδίδης έθεσε το θεμέλιο του πολιτικού ρεαλισμού: «Ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η ισχύς του και ο αδύναμος υπομένει ό,τι του επιβάλλεται». Το δόγμα αυτό, είτε το αποδεχόμαστε είτε όχι, εφαρμόζεται. Η απάντηση δεν είναι η παραίτηση, αλλά η στρατηγική πρόληψη και η εθνική συνείδηση κινδύνου.
Δεν είναι απαραίτητο να βυθιστούμε στον φόβο ή τη μοιρολατρία. Είναι όμως αναγκαίο να διαμορφώσουμε επαρκή εθνική αυτογνωσία: να βλέπουμε τι αλλάζει γύρω μας, τι ρόλο παίζουν οι «ισχυροί του κόσμου», και πώς κάθε νέα ευθυγράμμιση ισχύος μπορεί να έχει άμεσες συνέπειες για την εθνική κυριαρχία, την οικονομία, την κοινωνική συνοχή.
Η Ιστορία δεν συγχωρεί τη ραθυμία και η διεθνής πολιτική δεν λειτουργεί με ευχές, αλλά με ετοιμότητα, αποφασιστικότητα και επίγνωση των πραγματικών συσχετισμών ισχύος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου